Στάθης Σ.
Σύμφωνα με την παράδοση, γράφει ο Ιμπν αν-Ναντίμ, βιβλιοπώλης και συγγραφέας στη Βαγδάτη του 10ου αιώνα,έναν αιώνα πριν απ’ την εποχή του, ο τότε χαλίφης αλ-Μαμούν, γιος του φημισμένου Χαρούν αρ-Ρασίντ, «είδε ένα βράδυ όνειρο στον ύπνο του έναν ροδοκόκκινο, καλοφτιαγμένον, γαλανομάτη άνδρα, ο οποίος του συστήθηκε ως Αριστοτέλης.
Στο όνειρό του, λέει η ιστορία, ο αλ-Μαμούν ζήτησε από τον φημισμένο φιλόσοφο να του απαντήσει σε μια ερώτηση: «Τι είναι καλό;».
«Ό,τι είναι καλό σύμφωνα με τη λογική» απάντησε ο Αριστοτέλης.
«Τι άλλο;» ρώτησε ο χαλίφης.
«Ό,τι είναι καλό σύμφωνα με τον θείο νόμο» ήρθε η απάντηση.
«Και τι άλλο;»
«Τίποτε άλλο» είπε ο Αριστοτέλης...
Αμέσως τότε, λέει ο Ιμπν αν-Ναντίμ, ο χαλίφης αλ-Μαμούν έστειλε γράμμα στον αδελφό του, Αυτοκράτορα των Ρωμαίων στην Πόλη (τον οποίον μάλιστα είχε κατανικήσει προσφάτως σε πόλεμο), για να τον ρωτήσει αν θα μπορούσε «να στείλει ανθρώπους να επιλέξουν από τις Βιβλιοθήκες της Πόλης βιβλία για τις αρχαίες επιστήμες».
Αρχικά, σημειώνει ο Ιμπν αν-Ναντίμ, ο οποίος έχει σχολαστικά καταγράψει τα χρονικά της εποχής του σε μια συλλογή της αραβικής γραμματείας ονόματι «Φίχριστ» ή «Κατάλογο», αρχικά λοιπόν, ο Αυτοκράτορας «της χώρας των Ελλήνων» αρνήθηκε, αλλά ύστερα από αλλεπάλληλες επιστολές του επίμονου αδελφού του, χαλίφη της Βαγδάτης, συναίνεσε.
Αμέσως ο αλ-Μαμούν έστειλε στην Πόλη μια ομάδα από σοφούς λόγιους, ελληνομαθείς Σύρους, Αιγύπτιους Κόπτες, Πέρσες Νεστοριανούς κι άλλους ελληνίζοντες, με σκοπό να συλλέξουν χειρόγραφα, να τα αντιγράψουν, να τα μεταφράσουν και να τα φέρουν απ’ τον «Οίκο της Σοφίας» πίσω στη Βαγδάτη.
Έτσι, λέει ο Ιμπν αν-Ναντίμ, ξεκίνησαν οι σπουδές πάνω στα ελληνικά γράμματα στον νεαρό αραβικό κόσμο.
Ωραία ιστορία, si non e vero, ακόμα κι αν δεν είναι αληθινή, καθώς λένε οι Ιταλοί. Κι όντως, για δυο-τρεις αιώνες, ώσπου ο θρησκευτικός δογματισμός να καταπιεί εν τέλει τη «θύραθεν» και για τους Μουσουλμάνους παιδεία, οι τέχνες, τα γράμματα και ο πολιτισμός άνθισαν στον ισλαμικό κόσμο.
[info: Colin Wells «Σαλπάροντας απ’ το Βυζάντιο - πώς μια χαμένη αυτοκρατορία διαμόρφωσε τον κόσμο». Εκδόσεις ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ]
***
Θα μου πείτε τώρα τι σχέση έχουν όλα αυτά με μας; Καμία.
Εμείς ζούμε σε μια εποχή της χώρας μας που ακόμα κι ο Χάρος «βγαίνει να ψάξει για ψυχή και τίποτα δεν βρίσκει...».
Εμείς ζούμε σε μια εποχή της χώρας μας που ακόμα κι ο τρέχων Αμερικανός Πρέσβυς στην Ελλάδα απορεί, ο άνθρωπος, «πώς τα κατάφεραν οι Έλληνες να αποσυνδεθούν τόσο πολύ από το παρελθόν τους!». Έλα ντε!
Τι να κάνουμε, κύριε Πρέσβυ μου; Για άλλους η ιστορία είναι εργαλείο και για άλλους φορτίο.
Κι αν δει κανείς από μας σήμερα στον ύπνο του το όνειρο του αλ-Μαμούν, πάει για ψυχίατρο. Με 300.000 ελληνόπαιδες -όσοι δηλαδή οι απόφοιτοι έξι ακαδημαϊκών ετών- να έχουν υποβάλει αίτηση συμμετοχής στον νέον «Big Brother», είμαστε για τη διαφήμιση του Τζαμπομπεμπέ, με τον Καραγκιόζη να ψωνίζει σινιέ σχολικά σε α-σινιέ τιμές! Ως εκεί! Σινιέ σαΐνια! Και να μας συγχωρείτε για τα προβλήματα που σας προκαλέσαμε τις τελευταίες δυο-τρεις δεκαετίες. Παρεξήγησις.
Απλώς εσείς καταλάβατε καλύτερα από μας τον Λένιν όταν ο μεγάλος επαναστάτης διαπίστωνε ότι προϋπόθεση για την υποταγή ενός λαού είναι η αποκοπή απ’ την παράδοσή του, την ιστορία του. Η απαξίωση των γραμμάτων, ο πειθαναγκασμός του στην αμορφωσιά και τον αναλφαβητισμό.
Είχε δίκιο ο μεγάλος κόκκινος, κύριε Πρέσβυ μου. Κοιτάξτε ποια φυλή κατοικεί στην τηλεόρασή μας και πώς συγκατοικούμε εμείς μαζί της στα σπίτια μας! Όπερ έδει δείξαι, που θά ’λεγε κι ο Αριστοτέλης στο όνειρο το χαλίφη αλ-Μαμούν, γιου του γαληνότατου Χαρούν αρ-Ρασίντ και μαικήνα του Χουναΐν ιμπν Ισχάκ, μεγάλου μεταφραστή και δασκάλου στον νέο παρά τη Βαγδάτη «Οίκο της Σοφίας» - αιωνία η μνήμη τους...
ΣΤΑΘΗΣ Σ.